Năm 1801, tiến công vào Huế, nhận được tin ấy, Vua Gia Long đã chọn ngày lành tháng tốt táng xương cốt thầy vào chỗ cũ và đến năm 1808 (có tư liệu ghi năm 1806) thì tiến hành xây dựng lăng mộ, đặt tên là Thoại Thánh, tức Lăng Sọ ở khu vực ngày nay
Người ngư dân run sợ ném chiếc sọ đi và khấn thầm "nếu đây là chiếc sọ của ngài nào có quyền lực linh thiêng thì xin trở lại trong vó của tôi". Lăng Cơ Thánh được dân gian quen gọi là Lăng Sọ. Điều này được ông L. Và lần thứ 3, chiếc xương sọ lại xuất hiện.
Trước và sau mộ đều có bia đình đắp nổi hình rồng 5 móng, tả của bậc quân vương. Nhưng với Lăng Sọ, những hiện thực lịch sử ác liệt, ly kỳ, kì bí ngày nào vẫn được người dân xứ Huế nằm lòng, lưu truyền từ đời này sang đời khác.
Các bậc cao niên cũng kể rằng thời cha ông mình có truyền lại để canh phòng lăng, triều đình lập nên đội quân hộ lăng, biên chế quan đại thần nhị phẩm cả văn lẫn võ hôm mai thường trực không cho bất kỳ ai đến gần. Một số tư liệu của người Pháp khi đến quan chiêm tại đây ghi rằng cái am ấy và những cổ thụ là nơi trú ẩn của các hiện tượng huyền hoặc: "Vào ban đêm, những nữ yêu tinh ẩn trú thường xuất hiện dưới ánh trăng, mang quần áo trắng và đầu bịt một cái khăn xanh nhảy múa ở giữa sân lớn lát gạch trước lăng".
Dân gian đồn rằng chủ nhân của chiếc đầu lâu được mai táng ở cổ mộ từng bị nhà Tây Sơn quật mồ là con của một vị chúa và là cha nội của một vị vua. Tính từ thời khắc mộ Chúa Nguyễn Phúc Luân bị tướng Tây Sơn quật mồ đến nay đã 222 năm, ngần ấy Thời gian với quá nhiều biến chuyển của thời cục làm đổi thay vận mệnh của đất nước đủ để khép lại nhiều câu chuyện của một thời dĩ vãng.
Khi ông Huyên tốn, triều đình đã ban đặc ân, cho lập miếu thờ nằm bên hông Lăng Sọ
Khu vực tẩm (nơi chôn chiếc sọ Chúa Nguyễn Phúc Luân) được bao bọc bởi tường thành đồ sộ, quy mô hoành tráng với nhiều công trình nhưng phần nhiều đã bị chiến tranh hủy hoại, chỉ còn lại khu vực chính, nơi có nấm mồ hình vuông, 3 tầng chôn sọ Chúa Nguyễn Phúc Luân vẫn vẹn nguyên. Để rồi khi thấy chiếc sọ hút máu một cách thèm khát, vị quân vương bật khóc trong sự vỡ òa của triều thần.
Rời khu vực nơi chôn cất chiếc sọ của Chúa Nguyễn Phúc Luân, chúng tôi tiến về phía trước, lần về phía bờ sông, những mong bắt gặp hình ảnh của hơn 200 năm trước, khi Vua Gia Long (sau khi dẹp nhà Tây Sơn, chúa Nguyễn Ánh lên ngôi vua, lấy niên hiệu Gia Long) cùng triều thần long trọng lập hương án ở khu vực Lăng Sọ rồi đích thân vua cầm dao rạch tay trích lấy máu để thử mối liên hệ máu mủ giữa mình và chiếc sọ người được ngư dân Nguyễn Ngọc Huyên tìm thấy.
Cadìere (Hội tuyên giáo hải ngoại Paris) ghi chép vào năm 1923: "Xương cốt của chúa đã bị nhà Tây Sơn ném xuống sông, ngay trước mặt lăng hiện. Và để cho nơi an nghỉ ngàn đời của vua cha thêm phần bình yên, tươi lạc, đích thân Vua Gia Long và sau đó là Vua Minh Mạng đã ban chiếu chỉ, đôn đốc việc trồng thông khắp khu vực này cũng như cúng nhiều vật quý như đồ tự khí bằng vàng, bạc, đồng, trang hoàng cành vàng lá ngọc quanh khu tẩm (mộ).
Thế rồi người ta cho rằng đó chính là xương sọ của hoàng đế và để nhận trả này, Vua Gia Long đã rạch cánh tay cho một giọt máu nhỏ lên xương sọ, tức thì giọt máu được chiếc xương khô hút lấy một cách khát khao, điều này đã minh thị tình máu mủ của cha con không thể ngờ gì nữa".
Tháng 10/1765, vì lo buồn và vì bạo bệnh nên Nguyễn Phúc Luân khuất ở phủ đệ, hưởng dương 33 tuổi, để lại 10 người con (6 nam, 4 nữ), trong đó có Nguyễn Ánh, tức Vua Gia Long. Người ngư gia ném cái xương sọ đi xa, lần thứ 2 xương sọ lại xuất hiện trước chiếc vó của mình. Trong gió lộng chiều tà, thả mình dưới gốc thông đại thụ hơn 200 năm tuổi với thân rễ u nần và thắp nén hương cho ngôi cổ mộ đồ sộ cựu chỉ có chiếc sọ của cha nội Vua Gia Long, không khí liêu trai, có phần buồn thảm.
Từ nội thành Huế, đi lên hữu ngạn sông Hương khoảng 8km người ta sẽ gặp khu lăng tẩm bề thế nằm ven đường, ẩn dưới rừng thông đại thụ với bảng chú thích "Lăng Cơ Thánh". Khi được ghép với nhau, thứ Cơ Thánh hàm ý khó lòng lay chuyển đạo đức thánh thiện của các vị hoàng đế triều Nguyễn
Bảo thành cao 6 thước 3 tấc, chu vi 28 trượng, xây gạch, trước mở một cửa, còn đằng trước làm bái đình hai cấp, tả hữu có lan can, phía đông làm điện Canh Y, phía tây làm Thần Khố, đều ba gian" - trích sách Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ do nội các triều Nguyễn biên soạn.
Thời kì và những biến chuyển của thời cuộc đã bào mòn, làm hư hại khá nhiều công trình ở Lăng Sọ nhưng không thành thử mà hủy đi vẻ hùng tráng và sự thơ mộng ở nơi an nghỉ ngàn đời của đay vị vua vốn nổi danh về tài lược thao và ý chí phục quốc. Sự tài ba của người thợ ngày trước giúp người ghé thăm nhận thấy con mãnh long này rất đặc biệt, nó có vẻ già nua, u uất nhưng lại toát uy quyền hơn những mãnh long tại các lăng vua Khải Định, Tự Đức, Thiệu Trị… Sử nhà Nguyễn ghi Lăng Thoại Thánh được xây từ năm 1765, 25 năm sau lăng bị quân Tây Sơn quật, đến năm 1808 được Vua Gia Long cho xây lại ngay vị trí cũ.
Hỏi ra mới biết đấy là miếu thờ người ngư gia nhờ vớt được sọ của thầy Vua Gia Long mà được phong quan, khi chết được thiên tử phá lệ cho lập miếu thờ cạnh mộ phần càn. Chính sử kể rằng: năm 1790, tướng Tây Sơn là Nguyễn Văn Ngu đã cho quân quật mồ, bới mộ và bốc xương cốt của vị chúa đã mất ném xuống khúc sông Hương đối diện lăng.
4 công nữ gồm: Ngọc Tú, Ngọc Đào, Ngọc Toàn và Ngọc Du (lấy Võ Tánh, có công giúp Nguyễn Ánh chống nhà Tây Sơn, tuẫn tiết tại thành Bình Định vào năm 1801, được Vua Gia Long sau khi chính thức lập nên triều Nguyễn truy phong Dực vận công thần Thái úy Quốc công).
Đang lúc đó thì tướng Ngu hay tin tư dinh của mình bị bốc cháy nên bỏ dở việc kéo quân về dập lửa. Ấy nhưng theo các bậc cao niên đang sống quanh khu vực Lăng Sọ, sở dĩ có lời đồn ấy nhằm tránh việc khu lặng mộ đay đả Vua Gia Long bị kẻ xấu quấy nhiễu, làm mất tính thiêng linh. An ninh Thế giới. Hôm đến viếng Lăng Sọ, thật bất ngờ khi chúng tôi thấy ngôi cổ miếu nằm bên hông lăng cổ kính, ẩn dưới mấy gốc đại thụ gốc rễ u nần.
Lần theo sử liệu, mới biết năm 1765, khi Chúa Nguyễn Phúc Khoát thăng hà (Võ Vương, vị chúa Nguyễn thứ 8)
"Lăng Hưng Tổ Hiếu Khang Hoàng đế gọi là Lăng Cơ Thánh, ở núi Hưng Nghiệp, phủ Thừa Thiên. Chuyện kể rằng sau khi làm lễ táng long trọng chiếc sọ của phụ thân, Gia Long với niềm tin dưới đáy sông trước Lăng Sọ còn xương cốt của đấng sinh thành đã ban lệnh lấp hết thảy hữu ngạn trước mặt lăng, xem đó là nấm mồ và bày vẽ hương án cúng tế linh đình, trọng thể.
Hành trình nhận cốt nhục của vua Gia Long Quanh chuyện Chúa Nguyễn Phúc Luân bị quật mồ, dân gian lưu truyền truyền thuyết khác. Câu chuyện đậm chất liêu trai, huyền bí được ghi chép trong sử sách triều Nguyễn, được lưu truyền trong người đời như muốn truyền gửi thông điệp về tình phụ tử, về đạo làm con, bất kể người đó là vị vua đứng đầu thế gian nhưng luôn bỏng cháy nỗi hoài nhớ bóng hình người cha đã khuất đến lúc chết vẫn còn gặp sóng gió, tai ương!.
Một người quyền cao chức trọng như thế cớ sao chỉ được táng phần đầu, còn phần thi hài thì nơi đâu, vì sao lại có sự lạ như vậy?! Quân vương bạc phận. Lẽ ra theo di chiếu tiên quân thì người con trai thứ 2 là Nguyễn Phúc Luân nối ngôi.
Lăng Sọ như những lăng vua chúa ngày trước tọa lạc trên đồi cao, lưng tựa núi, trước mặt có sông Hương làm "tự thủy", hai bên có núi chầu làm thế "tay ngai" (tả long hữu hổ).
Nhân thời cơ ấy, một ngư gia làng Cư Chánh vốn có tình cảm với vị chúa bạc mệnh đã cùng các con nhảy xuống mò mẫm dưới sông sâu và vớt được hài cốt của vị chúa, táng thận trọng.
Khi lên ngôi, Gia Long đã suy tôn cha là Hưng Tổ Hiếu Khang Hoàng đế. Tiếng thông reo lao xao trong gió chiều như muốn kể lại câu chuyện buồn của vị "con chúa cha vua" lúc sống gặp tai ách, về trời lâm khổ nạn để rồi mộ phần bị bươi quật, xương cốt bị ném xuống sông, nỗi đau buồn đến khôn tả!
Lý lịch của Lăng Sọ đậm nét của sự hận thù, toát đạo hiếu nghĩa của tình phụ tử và tính khẳng khái của bậc quân vương “ơn đền - tội phạt”.
Khi mọi việc hoàn thành, Vua Gia Long đã cho đại thần mời gặp ông Nguyễn Ngọc Huyên, người tìm ra chiếc sọ của bố rồi ban thưởng trọng hậu, phong tước cho ông này cùng các con cháu.
Một đôi chú dẫn của các bậc cao niên và cả trong chính sử triều Nguyễn cho chúng tôi biết rằng chủ nhân của Lăng Sọ chính là Hưng Tổ Hiếu Khang Hoàng đế, con trai thứ 2 của Chúa Võ Vương, càn của Vua Gia Long, người sáng lập vương triều Nguyễn với 13 đời vua trị vì trong 143 năm, mà vị vua rút cục là Hoàng đế Bảo Đại. Nhưng quyền thần lúc bấy giờ là tể tướng Trương Phúc Loan cùng một số gian thần lộng quyền sửa đổi di chiếu, giam Nguyễn Phúc Luân vào ngục và lập người em nhỏ tuổi hơn là Nguyễn Phúc Thuần lên ngôi để dễ bề giám sát (lên ngôi lúc 12 tuổi, bị quân tây Sơn giết hại năm 1777).
Một số tư liệu nói rằng trong số 6 hoàng nam của Nguyễn Phúc Luân thì có 4 người bị quân Tây Sơn giết, một người con chết lúc nhỏ, chỉ hoàng nam chung cục là Nguyễn Ánh còn sống. Ngôi miếu cổ xây bằng bê-tông, mái xuôi hình chữ V úp ngược, bên trong hương án có hình ảnh kỳ lạ, đó là hình con hạc dáng bộ trong thế vờn mây sống động.
Vào một đêm nọ, một ngư dân tên Nguyễn Ngọc Huyên khi kéo chiếc vó của mình lên thì thấy trong vó có một sọ người. Bên bờ sông Hương trước lăng Thoại Thánh, chúng tôi cứ thế triền miên trong những biên chép của người xưa về thời điểm Vua Gia Long nhận ra di cốt của bố. Nhất là với những ai quan tâm đến triều Nguyễn xưa trong tuổi giang san lâm vào cảnh nội chiến khốc liệt, mà cuộc chiến giữa Vua Gia Long và Vua Quang Trung là minh thị đậm nét nhất! Theo Nguyễn Phước Tộc giản yếu, 6 công tử con Chúa Nguyễn Phúc Luân gồm Nguyễn Phúc Cao (thụy phong Tương Dương Quận công), Nguyễn Phúc Đồng (thụy phong Hải Đông Quận Vương), Nguyễn Phúc Ánh (Vua Gia Long), một người con mất lúc còn nhỏ không rõ tên, Nguyễn Phúc Mân (thụy phong An Biên Quận công) và Nguyễn Phúc Điền (thụy phong Thông Hóa Quận Vương).
Tồn tại đến nay đã hơn 200 năm, qua bao biến chuyển của thời cục, những đồ thờ phụng quý báu ở Lăng Sọ không còn nữa nhưng dù sao, sự tồn tại của ngôi lăng, nơi yên nghỉ của vị "con chúa cha vua" với tường thành vững chãi qua trăm năm vẫn bao bọc khu tẩm có hình dạng lạ kỳ, và đặc biệt là những gốc thông đại thụ vững chãi, xanh mướt cũng đủ để an ủi thế nhân lắm rồi.
Quốc sử triều Nguyễn giải thích rằng "Cơ" có nghĩa nền tảng và "Thánh" là đạo đức thánh thiện.
0 comments:
Post a Comment