Hồ “nước trời”.

Các ca sĩ dân gian chuyển di trên những chiếc xuồng ba lá, hát những bài ca tụng ca quê hương, tình đất, tình người. Cùng những trò chơi dân gian “mùa nước nổi” như: chống xuồng đua, nơm cá, bắt ếch. Võ Văn Vương đã đặt tên nơi này là Búng Bình Thiên. Khấn vái xong, ông rút gươm đâm thẳng xuống lòng đất trũng. Điều này đã làm Búng Bình Thiên trở thành một trong những hồ nước ngọt thiên nhiên rộng nhất miền Tây Nam bộ và một trong những hồ nước có hiện tượng tự nhiên kỳ thú trên thế giới.

Mùa khô, khu vực này là một vùng đất khô cằn, thấy binh sĩ thiếu nước trầm trọng, ông liền lập đàn làm lễ tế cáo trời - đất, xin ban cho nguồn nước. Chung quanh hai hồ là các gò đất cao từ 3 - 4m, có các cửa thông với sông. Dọc làng Chăm có gần chục quán “cóc sàn” (quán như nhà sàn người Chăm thu nhỏ) khá ngộ.

Các chàng trai, cô gái Kinh - Chăm đang tong tả tập luyện các tiết mục văn nghệ trên hồ nước quanh năm rộng 200ha, bình yên hoang sơ.

Điều lạ lùng chưa được khoa học giải thích, nhất là vào mùa nước nổi, “kệ” cho nước các sông khác ngầu đỏ phù sa cuồn cuộn đổ vào, hễ vào đến hồ là tức tốc trong vắt.

Nơi đây, du khách được thấy những ngôi nhà sàn nằm san sát nhau và một thánh đường Mas Jid Khoi Ri Yah rộng lớn, du khách dễ dàng bắt gặp hình ảnh những cụ già đi lễ, những cô gái Chăm xinh đẹp trong trang phục truyền thống, con nít vui đùa trên đường làng.

Bất cứ có lời nói hay động tịnh gì để cho người nhà hay làng xóm biết mình đã uống rượu thì tương lai sẽ bị ngay những hình phạt khắc nghiệt nhất.

Búng Bình Thiên gồm có 2 hồ: Búng Bình Thiên lớn và Búng Bình Thiên nhỏ (dân địa phương gọi là Búng Lớn, Búng Nhỏ), nằm giữa sông Bình Di và sông Hậu.

Búng cung cấp lượng nước ngọt rất lớn quanh năm cho cư dân cả vùng, đặc biệt, nước hồ không bao giờ cạn dù vào mùa hạn khắp nơi khô cằn. Lạ thay, khi lưỡi gươm vừa cắm xuống mặt đất thì một dòng nước ngọt trong veo phun lên rất cao. Nguồn nước cung cấp cho 2 hồ là từ sông Hậu và sông Bình Di. Cá leo dài trung bình khoảng 1m, nặng từ 10 đến gần 20kg, rất mạnh mẽ, có thể quẫy rách nhiều tay lưới.

“Già” Loh cũng cho biết, người Chăm ở đây không bao giờ uống rượu, nếu có “chàng” nào muốn tìm “cảm giác mạnh” thì len lén ra chợ Khánh An tìm cái “xó” nào đó lén uống. Ban đêm, du khách được thưởng thức văn nghệ: một Sân khấu nổi hoành tráng đầy chất dân gian được dựng ngay trên mặt hồ Búng. Cá này nấu chua với bông súng và điên điển, ngồi giữa Búng lồng lộng gió trời và nhắm nháp với vài ly rượu đế rất ngon.

Nhưng bảo đảm có bao lăm được tiêu thụ bấy nhiêu. Đến Búng Bình Thiên, du khách có thể đi theo hướng từ trung tâm thị xã Châu Đốc, qua cầu Cồn Tiên, theo tỉnh lộ 956 qua thị trấn An Phú đi tiếp về cửa khẩu Khánh Bình, đến Km 23+100 gặp ngã tư Quốc Thái, rẽ trái đi tiếp độ 2,5km là tới Búng Bình Thiên.

Bởi thế, món ăn quá mộc mạc và “siêu” rẻ nhưng rất ngon. Đồng thời, búng cũng là nơi quy tụ của nhiều loài cá đồng, nhiều loài thực vật thủy sinh như sen, bông súng, tảo. Sân khấu nổi. Đến với Búng Bình Thiên, du khách còn có dịp tham quan làng của người Chăm, sống quanh Búng, mưu sinh bằng nghề cá và dệt truyền thống.

Hiện tượng kỳ thú. Người Chăm không say. Vào mùa lũ, nước dâng lấp đầy hồ, làm chìm ngập 2 hồ trong biển nước mênh mông, mặt hồ phủ kín sen, súng và các loài hoa dại. Lạ thường hơn, nước ở hồ cứ dâng lên rồi hạ xuống chứ không thấy chảy. NGUYÊN QUỐC. Nếu có tâm hồn ăn uống, du khách khó có thể bỏ qua dịp thưởng thức những món ăn mộc mạc, siêu rẻ nhưng rất ngon, như bún nước dùng cá lóc, bánh khọt, bánh xèo nhân bông điên điển.

Các loại tảo cũng làm các thức uống ngon, mát. Quán bánh khọt của bà Hai Quẹo, một đĩa 6 cái có kèm rau sống; bánh xèo “nhụy” bông điên điển của cô Bảy; tô bún nước lèo của chị Năm ăn với rau muống ruộng giòn ngọt hái ở ruộng của người Khmer bên kia sông Bình Di….

Cá linh non bán tại các chợ quanh búng. Chủ quán là những dân cày, mùa lúa đi làm đồng, mùa nước nổi dọn ra bán. Trong số 4 dân tộc sinh sống quanh Búng Bình Thiên (Kinh, Hoa, Chăm, Khmer), cộng đồng người Chăm có nhiều nét riêng và độc đáo nhất, bởi họ vẫn giữ được nếp sống văn hóa của riêng mình.

Đường phân thủy trong, đục này được nhìn thấy rất rõ vào mùa nước nổi từ tháng 6-7 đến tháng 11, tại địa điểm cầu C3, nằm ở ấp Nhơn Hội.

Người Chăm sống nhiều đời ở đây lý giải, hiện tượng tự nhiên kỳ thú này là do các loại tảo sống dưới đáy hồ, tụ hội sống ở Búng Lớn.

Nếu khám phá “Hồ nước trời” và làng Chăm mà vẫn còn thời gian những ngày nghỉ cuối tuần, bạn có thể tham quan giồng Cây Da có cây da to 18 người ôm ở ấp 1, xã Vĩnh Khánh cách Búng Bình Thiên khoảng 7km; lang thang thị trấn biên cương Long Bình cách giồng Cây Da vài cây số.

Ban ngày, du khách được dự một số hoạt động văn hóa, thể thao như: đua thuyền, bơi lội,. Theo thời gian, nước tràn trề thành hồ như ngày nay. Điều thúc khi đến Búng Bình Thiên xem như bạn đã đứng trên “đầu con lũ”. Cá leo thịt ngon thơm, có giá trị xuất khẩu cao, giá khoảng tìm 100. Bài thơ truyền tụng Búng Bình Thiên: Búng Bình Thiên là báu của trời/Công trình lừng lẫy khắp nơi nơi/Bốn mùa nước lắng trong như lọc/Tắc, trúc quành ngoài bãi lớn/Hòn Xà lặn hụp giữa dòng khơi/Tre xanh dờn dợn kề bên bãi/Rồng núp nguồn sâu vẫn đợi thời.

Đến Búng Bình Thiên, nhất là vào mùa nước nổi (bắt đầu từ tháng 7 đến đầu tháng 10 âm lịch), khi bông điên điển trổ vàng mặt nước, du khách sẽ có dịp du thuyền trên mặt hồ ngắm nhìn cảnh quan tự nhiên hữu tình, nghe những bài ca vọng cổ đến xao lòng, đồng thời, du khách có dịp thưởng thức những món ăn dân dã Nam bộ như: chuột đồng nướng chao, cá lóc nướng trui, lẩu mắm cá đồng ăn kèm bông súng và bông điên điển, tép rong xào bông điên điển, cá linh non chiên bột, cá linh non kho với trái me non… Và đặc biệt là cá leo, một loại cá đen ở trong đồng, đến mùa nước nổi theo con nước lớn tràn ra Búng.

Lão làng Ab Do Loh, năm nay 56 tuổi, “sống cha sanh mẹ đẻ” ở Búng, cho chúng tôi biết, làng Chăm đã hình thành hơn 100 năm với hàng trăm nhà sàn san sát nhau quanh một thánh đường, khách đến đây dễ gặp những hình ảnh êm ả: những cụ già đi lễ, những cô gái Chăm trong y phục truyền thống, đầu trùm kín khăn đi trên đường làng, trẻ mỏ đùa nghịch dưới bóng nhà sàn… Nếu “chịu chơi”, du khách nên xin ngủ đêm ở nhà người Chăm nào đó để tìm hiểu cách sống của người Chăm theo đạo Hồi thì chuyến đi càng khích.

Tục truyền, cuối thế kỷ 18, tướng nhà Tây Sơn là Võ Văn Vương kéo quân về An Giang và ông chọn miệt đất này làm căn cứ để tích lương thực, thao luyện binh sĩ. Uống xong cũng phải đợi đến khuya mới mò về nhà, lén mở cửa và im như thóc lên giường rồi ngủ.

Chúng tôi đến ngay thời khắc làng Chăm ấp Nhơn Hội đang chuẩn bị lễ hội văn hóa mùa nước nổi, sẽ được tổ chức vào ngày 2-9 sắp đến.

Còn Thiên có nghĩa là trời, xuất hành từ truyền thuyết dân gian về sự ra đời của hồ này, hồ nước thanh bình do trời ban. Cao hứng già Loh liền đọc cho chúng tôi ghi bài thơ, Tương truyền là của Nguyễn Ánh khi bôn tẩu tránh sự truy đuổi bẳn của quân Tây Sơn. Rừng nguyên sinh bao quanh hồ diện tích khoảng 800ha, có rất nhiều loại thực vật sinh sống. Búng theo tiếng địa phương có nghĩa hồ hay đầm, Bình là do mặt nước trong búng lúc nào cũng êm ả.

000 đồng/kg tùy tháng. Sàn diễn ở đây không có đèn hoa oắt, chẳng những tấm màn the làm nền và giới hạn không gian chỉ là một khoảng đồng nước trống quang, rộng rãi, xung quanh là những hàng cây điên điển trổ đầy bông vàng, lấp ló trên mặt nước có những đám lục bình trôi.

Càng tuyệt vời hơn nếu được gia chủ đãi bạn món cà ri và món “tung lò mò” (lạp xưởng bò) truyền thống. Quán bún nước dùng cá lóc bán buổi sáng ở xóm Chăm. Tháng 9 hàng năm, huyện An Phú tổ chức các hoạt động kỷ niệm ngày thành lập huyện, song song cũng là lễ hội Búng Bình Thiên.

Đứng trên cầu mọi người có thể thấy rõ sự biến đổi diệu kỳ này ở 2 bên thành cầu. Vào mùa khô, Búng Lớn có diện tích mặt nước 193ha, độ sâu trung bình khoảng 6m; Búng Nhỏ có diện tích mặt nước 10ha và độ sâu làng nhàng khoảng 5m.